ASM Çalışanları Kimlerdir? Felsefi Bir Bakış
Bir filozof, insanın “çalışan” olarak varoluşunu sorgularken aslında emeğin ontolojisine, bilginin doğasına ve etik sorumluluğun sınırlarına dokunur. ASM çalışanları — Aile Sağlığı Merkezlerinde görev yapan hekim, hemşire, ebe ve diğer sağlık profesyonelleri — bu sorgunun tam merkezindedir. Onlar yalnızca meslek icra eden bireyler değil, toplumun yaşam döngüsünü sürdüren görünmez birer varlık alanı oluştururlar. Bu nedenle “ASM çalışanları kimlerdir?” sorusu, yalnızca mesleki bir tanım değil; insanın bilgiyle, etikle ve varoluşla kurduğu ilişkinin bir izdüşümüdür.
Etik Perspektif: Sorumluluğun Sessiz Ağırlığı
Etik açıdan bakıldığında, ASM çalışanı olmak yalnızca bir görev değil, bir ahlaki duruştur. Çünkü sağlık alanı, kararın yalnızca doğru veya yanlış değil, aynı zamanda “iyi” ya da “insani” olup olmadığıyla ilgilidir. ASM çalışanı, her gün insan yaşamı karşısında etik bir seçim yapar: Kimi zaman sınırlı kaynaklarla en iyisini sunmak, kimi zaman hastanın duygusal yükünü taşımak, kimi zaman da sistemin adaletsizliğine karşı insanı korumaktır bu seçim.
Etik, burada soyut bir kavram değil; gündelik bir pratik, bir varoluş biçimidir. “Ben bu durumda ne yapmalıyım?” sorusu, ASM çalışanının her gün sessizce sorduğu, yanıtını ise çoğu zaman eyleminde verdiği bir sorudur. Dolayısıyla ASM çalışanı, tıpkı Kant’ın ahlak anlayışında olduğu gibi, görevi bir zorunluluk değil, bir vicdan buyruğu olarak yaşar.
Epistemolojik Perspektif: Bilginin Yaşayan Hâli
ASM çalışanları yalnızca bilgiye sahip olanlar değil, bilgiyi “yaşayan”lardır. Onların bilgisi kitap sayfalarından taşarak insan bedenine, topluma ve gündelik yaşama nüfuz eder. Bir ASM hemşiresi nabzı ölçerken yalnızca bir veriyi toplamaz; insanın biyolojik, psikolojik ve sosyal bütünlüğünü sezgisel bir biçimde kavrar. Bir ASM hekimi, hastasının semptomlarını dinlerken salt tıbbi bilgiye değil, felsefi anlamda bir bilgelik biçimine başvurur: “İnsanı anlamak.”
Epistemoloji açısından ASM çalışanının bilgisi, deneyimsel bilgi ile bilimsel bilgi arasında sürekli bir diyalog hâlindedir. Bu diyalog, bilgiye sahip olmanın ötesinde, bilginin insan yararına nasıl dönüştürülebileceğini sorgular. ASM çalışanı bu noktada hem bilen özne hem de bilginin nesnesi hâline gelir.
Ontolojik Perspektif: Varoluşun Sessiz Emekçileri
Ontolojik olarak ASM çalışanları, varoluşun “hizmet” biçiminde tezahür ettiği bir düzlemde yaşarlar. Onların işi, Heidegger’in deyimiyle “varlığın anlamını açığa çıkarma” çabasıdır. Çünkü her muayene, her reçete, her bilgilendirme; insanın kırılgan doğasının bir kabulüdür. ASM çalışanı burada bir “rol” değil, bir “varlık durumu” taşır.
Bu varlık, çoğu zaman görünmezdir. Toplum ASM’yi yalnızca bir bina, bir sistem ya da bir randevu noktası olarak algılar. Oysa ASM çalışanı, insanın doğumundan ölümüne uzanan sürecin sessiz tanığıdır. Bir çocuğun ilk aşısında, bir annenin endişesinde, bir yaşlının nabzında bulunur. Böylece “çalışan” sözcüğü, ontolojik anlamda “varlığın devamını mümkün kılan kişi”ye dönüşür.
Toplumsal Denge: Birey ve Sistem Arasında
ASM çalışanlarının varlığı, birey ile sistem arasındaki ince çizgiyi de temsil eder. Bir yandan devletin sağlık politikalarının somut uygulayıcısıdırlar, öte yandan bireyin en mahrem alanına, yani bedenine ve yaşamına dokunurlar. Bu ikili konum, onları hem güçlü hem de kırılgan kılar.
Burada sorulması gereken felsefi bir soru ortaya çıkar: İnsanın iyiliği, sistemin verimliliğiyle nasıl dengelenir? ASM çalışanı bu dengeyi her gün yeniden kurar. Her hasta, bu denklemin yeniden yazıldığı bir hikâyedir.
Düşünsel Bir Çağrı
Belki de soruyu yeniden sormalıyız: ASM çalışanları kimdir? Bir kimlik, bir meslek, bir görev midir; yoksa insanın insana duyduğu ontolojik bir sorumluluk mu? Onların emeği yalnızca bedenleri iyileştirme çabası değil, aynı zamanda insanın insana olan inancının sürdürülmesidir.
ASM çalışanları, bir toplumun sessiz filozoflarıdır; sözle değil, eylemle düşünürler. Her gün şu sorunun cevabını ararlar: “İyiliğin kaynağı nedir?” Belki de bu sorunun yanıtı, onların her sabah kapısını açtıkları küçük bir sağlık merkezinin içinde saklıdır.
Etiketler: ASM, felsefe, etik, epistemoloji, ontoloji, sağlık çalışanları